Skip to content Skip to footer
Η τυροκομία στις Κυκλάδες

Η τυροκομία στις Κυκλάδες

Οι Κυκλάδες αποτελούν το κέντρο του Αιγαίου πελάγους. Ένα σύμπλεγμα μικρών ή και μεγαλύτερων νησιών, κατοικημένων ή ακατοίκητων και πλήθος βραχονησίδων. Κύρια χαρακτηριστικά τους είναι ο ήλιος και το άπλετο φως, η θάλασσα, απέραντη και η πέτρα παντού. Ο άνεμος είναι δροσερός και αναζωογονητικός το έδαφος άγονο, λιγοστό, που αναγκαστικά το συγκρατούν οι άπειρες ξερολιθιές. Έτσι παντού αναβαθμίδες, κλιμακωτές πλαγιές και σπάνιες πεδινές εκτάσεις.

Κι όμως αν κι όλα αυτά είναι κοινά στοιχεία των Κυκλαδονήσων, το καθένα διατηρεί την αυτονομία του, τον χαρακτήρα του, την δική του ταυτότητα και φυσικά την δική του παραγωγή και την δική του οικιακή μεταποίηση όσων παράγει για «να έχουμε προμήθειες τον χειμώνα» και για «όταν το προϊόν δεν είναι στην εποχή του» όπως εξάλλου γινόταν και γίνεται παντού στην γη.

Σε όλα τα Κυκλαδονήσια εκτρέφονται ελεύθερα κατσίκια και πρόβατα και σε μερικά μεγαλύτερα αρκετές  αγελάδες και μοσχάρια.

Το πλούσιο σε συστατικά γάλα οδήγησε σε πλήθος τύπων τυριών που λίγο πολύ είναι παρόμοια από νησί σε νησί. Τυριά, γιαούρτια, βούτυρα, πραγματικοί γευστικοί θησαυροί, που αποτελούν πλέον σήμα κατατεθέν κάθε νησιού και των Κυκλάδων γενικά.

Τις τελευταίες μάλιστα δεκαετίες όλος αυτός ο συσσωρευμένος πλούτος γνώσεων, πρακτικών και δεξιοτήτων στην κυκλαδίτικη τυροκομία ταυτοποιήθηκε και εξελίχθηκε με την βοήθεια της επιστήμης και της τεχνολογίας. Έτσι όλα τα τυριά που έδωσε στον γευστικό πολιτισμό μας η οικιακή τυροκόμηση των κυκλαδιτισσών από τα βάθη των χρόνων, παράγονται πλέον σε σύγχρονες εγκαταστάσεις που τηρούν τους όρους υγιεινής και ασφάλειας των τροφίμων και έχουν γίνει ταυτόσημα των νησιών παραγωγής τους και πρεσβευτές τους:

Αγελαδινή Γραβιέρα Τήνου, Νάξου, Πάρου, Σύρου και Μυκόνου.Κεφαλοτύρια όπως Αρσενικό Νάξου ή Σκληροτύρι Τήνου ή Μανούρα Σίφνου ή λαδοτύρι ή κρασοτύρι (ονομασίες που δηλώνουν τον τρόπο ωρίμανσης και συντήρησης των τυριών αυτών) Τυριά ΠΟΠ όπως Σαν Μιχάλη Σύρου και Κοπανιστή ή Καυτερή Κυκλάδων (το κατεξοχήν κοινό τυρί των Κυκλάδων).

Μαλακά τυριά: όπως πετρωτό, πέτρωμα, πετρωτή, βολάκι, μπαλάκι,  τυράκι, γρονθοτυράκι κλπ.Τυριά τελείως φρέσκα όπως μαλαθούνι , νιαρή, ξινότυρο, μυζήθρα, καθώς και τυριά τυρογάλακτος όπως νωπή μυζήθρα, ανθότυρο.

Οι Κυκλάδες λόγω της γεωγραφικής τους σύνθεσης αποτελούν ένα ιδιότυπο πολιτισμικό οχυρό, τόσο κλειστό όσο και ανοικτό στις έξωθεν παρεμβάσεις. Έτσι διαμόρφωσαν στην τυροκομία, όπως και στην αρχιτεκτονική, τη μουσική, τις καλλιέργειες, ιδιαίτερες πρακτικές και προϊόντα που προσαρμόζονται αλλά και αξιοποιούν τους διαθέσιμους στο περιβάλλον πόρους. Η τουριστική ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών έχει επηρεάσει σε κάποιο βαθμό και την τυροκομία, ωστόσο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι οικογένειες, που παλιότερα ήταν αγροτικές και σήμερα ασχολούνται με τον τουρισμό, εξακολουθούν να κρατάνε ζωντανή την οικογενειακή παράδοση και της κτηνοτροφίας και της τυροκομίας, ακόμα και σε πρώτης γραμμής τουριστικά νησιά, όπως η Μύκονος προσφέροντας μάλιστα με περηφάνια τα σπιτικά, δικά τους τυριά στα πρωινά των ξενοδοχείων και άλλων επιχειρήσεων που διατηρούν.